نقشه توپوگرافی چیست

خطوط توپوگرافی به خطوط هم ترازی گفته میشود که موقعیت ارتفاعی زمین در هر نقطه را مشخص کند . روش تولید این خطوط به این طریق است که نقشه بردار تعدادی نقطه از زمین برداشت میکند . این نقاط با مختصات X و Y و Z هستند . سپس این نقاط را از دوربین به داخل نرم افزار منتقل می شود . سپس توسط نرم افزار مخصوص نقشه برداری نقاطی که تراز ارتفاعی یکسانی دارند را به یکدیگر متصل می کنند تا نقاط هم تراز با یک خط مشخص شوند . به این خطوط ، خطوط تراز و به نقشه حاصله ، نقشه توپوگرافی می گویند.

منحنی میزان در نقشه توپوگرافی

منحنی میزان برروی نقشه، خطی فرضی است که تمامی نقاط آن دارای ارتفاع یکسان و برابر باهم می باشند . منحنی های میزان، هرکدام ارتفاع خاصی را در پستی و بلندی های زمین نشان می دهند و می توان توسط آنها شیب این پستی و بلندی ها را نیز مشخص نمود .

فاصله منحنی های میزان با یکدیگر،نشان دهنده ارتفاع عمودی آنها با یکدیگر است . از منحنی های میزان در نقشه های توپوگرافی جهت بررسی پستی و بلندی ها برای مقاصد مختلف در علوم مهندسی و یا نظامی و دانستن ارتفاع مناطق مختلف استفاده می گردد .’

فاصله این منحنی ها در جاهایی که شیب زیادی دارند بسیار کمتر از مناطقی است که شیب کمتری وجود دارد . همچنین برای نشان دادن منحنی های میزان درون گودال ها، این منحنی ها را به صورت هاشور نشان داده شود به طوری که سر این هاشورها به سمت پایین گودال  است .

مقیاس نقشه توپوگرافی

از مقیاس نقشه برای مشخص کردن اندازه و مساحت زمین برروی نقشه، به نسبت اندازه و مساحت برروی زمین استفاده می گردد .

منظور از رنگ ها و علائم در نقشه توپوگرافی

رنگ ها و علائم در نقشه های توپوگرافی  نشان دهنده معانی خاصی برروی نقشه است . این رنگ ها و علائم توسط سازمان زمین شناسی آمریکا تعیین می گردد و در اکثر نقشه های توپوگرافی از استانداردهای مربوط به همین سازمان استفاده می شود . البته در ایران، این استانداردها توسط سازمان نقشه برداری کشور مشخص می شود.  به طور مثال رنگ آبی برای نشان دادن آب، رنگ سیاه برای نشان دادن سازه هایی مانند جاده ها، خانه ها، مدرسه ها و … که به دست انسان ساخته شده، قهوه ای برای نشان دادن خطوط میزان و قرمز برای نشان دادن چیزهایی مانند جاده های مهم، خطوط تقسیم زمین های عام، جاده های مهم و … می باشد .

ویژگی های اساسی نقشه توپوگرافی

• مقیاس در این نقشه ها کاملا مشخص گردیده است .
• ارتفاعات نیز در این نقشه ها توسط خطوط هم ارتفاع یعنی همان منحنی های میزان مشخص شده است .
• تمامی بخش ها توسط رنگ ها و علائم برروی نقشه مشخص شده است .
• تمامی پدیده های طبیعی مانند رودها، کوهها و … برروی آن مشخص است .

نکته هایی قابل توجه در مورد نقشه های توپوگرافی

• . نام نقشه در بالای آن مشخص شده است
• تمامی نقشه ها دارای شماره سری نقشه و همچنین شماره برگه نقشه هستند که می توان از شماره سری نقشه جهت تشخیص جدید بودن و یا قدیمی بودن استفاده کرد و از شماره برگه برای پیدا کردن آن در آرشیو نقشه ها استفاده نمود .
• مقیاس در پایین و در وسط نقشه به شکل خطی و عددی بر اساس واحد متریک و انگلیسی، و نیز بر اساس مایل در خشکی و مایل در دریا نوشته شده است .

اهمیت و جایگاه نقشه های توپوگرافی

دقیق ترین نقشه ها در جغرافیا نقشه های توپوگرافی به روش زمینی بشمار می روند که در وسعت های زیاد تهیه نقشه ها با استفاده از عکسبرداری هوایی و یا ماهواره ای انجام می شود . اما مشکل اصلی که این تصاویر دارند برخی اطلاعات روی آنها است که در اکثر مواقع هیچ نیازی به آنها نیست.

همچنین به این دلیل که می توان اطلاعاتی را نظیر مرزها، پستی و بلندی ها و … برروی نقشه های توپوگرافی مشخص کرد،از این نقشه ها به عنوان نقشه های پایه در علوم جغرافیایی استفاده می گردد .

جمع بندی

بیان کردیم خطوط توپوگرافی به خطوط هم ترازی گفته میشود که موقعیت ارتفاعی زمین در هر نقطه را مشخص کند که بعد از طی کردن مراحلی به نقشه توپوگرافی تبدیل و ذخیره می گردد . به توضیح منحنی میزان در نقشه نیز پرداختیم . حتما اصطلاحات مقیاس و رنگ و علائم نقشه به گوشتان خورده است که مفهوم اصلی آن را بیان کردیم و به زبانی جامع و ساده ویژگی ها و نکات قابل توجه نقشه های توپوگرافی را بیان کردیم و نیز اهمیت و جایگاه ویژه اش را برای مخاطب روشن ساختیم .